Δευτέρα 30 Σεπτεμβρίου 2013

ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΣΕ ΧΡΟΝΟ ΕΝΕΣΤΩΤΑ - Μέρος ΙΙI - Κρίση δημόσιου χρέους στην Ελλάδα 2010-2013







ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΣΕ ΧΡΟΝΟ ΕΝΕΣΤΩΤΑ


Κρίση δημόσιου χρέους στην Ελλάδα 2010-2013




Η κρίση εξυπηρέτησης του χρέους του 2010

Είναι εξαιρετικά δύσκολο να ορίσει κανείς με ακρίβεια, την αρχή και τον τρόπο εξέλιξης της κρίσης χρέους στην Ελλάδα και ευρύτερα στην Ευρώπη, και επιπρόσθετα να προβεί σε συσχετισμούς που θα προσανατόλιζαν σε μία ερμηνεία. Υπάρχουν στοιχεία που θα διαφεύγουν, καθώς εμπλέκονται πολλές χώρες, εντός και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι σαφές ότι η κρίση χρέους στην Ελλάδα, επηρεάστηκε από την διεθνή οικονομική κρίση, την οποία εάν θελήσουμε να σκιαγραφήσουμε και να οριοθετήσουμε, θα  πρέπει να κάνουμε αναφορά στα επισφαλή (subprime) δάνεια, που εξέδωσε η Αμερική με την μορφή εταιρικών ομολογιακών δανείων και τα οποία δεν ήταν δυνατόν να πληρωθούν, καθώς οι εταιρίες δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις μιας υγιούς επιχείρησης με αποτέλεσμα να καταρρεύσουν. Έτσι στήθηκε το ντόμινο των οικονομικών επιπτώσεων παγκοσμίως, του οποίου τα πλακίδια ήταν , ο  στεγαστικός τομέας, το real estate καθώς και τα χριματηστήρια παγκοσμίως.Η κρίση αυτή, προκάλεσε και την εκτροπή της ελληνικής οικονομίας, που είχε ως αποτέλεσμα τη διόγκωση του δημοσίου ελλείματος και δημόσιου χρέους.

Από το 1993 και μετά, η Ελλάδα προσπάθησε να ελέγξει το δημοσιονομικό έλλειμα και το χρέος της -καθώς από 1974 είχε μπει σε μια περίοδο ιδιαίτερου δανεισμού. Έχοντας ως επιδίωξή της την ένταξή στην ΟΝΕ (Οικονομική Νομισματική Ένωση), έπρεπε η εικόνα της οικονομίας της,  να είναι σύμφωνη με τα κριτήρια που έθετε η Ένωση, προκειμένου να ενταχθεί [Τα στάδια υλοποίησης της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ONE)] , εκείνα δηλαδή που θα την καθιστούσαν ισότιμο μέλος σύμφωνα με τη συνθήκη του Μάαστριχτ ( 7 Φεβρουαρίου 1992 στο Maastricht). Η εξέλιξη του δημοσιονομικού ελλείμματος στην Ελλάδα την περίοδο 1988-2009 παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 2.1.  





Οι κυβερνήσεις τους ΠΑΣΟΚ, της περιόδου 1993-1999 (Α.Παπανδρέου και Κωνσταντίνου Σιμήτη), επέλεξαν να ακολουθήσουν υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης και αποκρατικοποιήσεων, μειώνοντας τα ποσοστά ελλείματος κάτω από 3%, και χρέους. Μεγάλο το «τίμημα» μείωσης των ελλειμμάτων και του χρέους. Από τις δημοσιονομικές εξελίξεις στην περίοδο 1993-1999, στην ΕΕ των «15»,  προκύπτει ότι η Ελλάδα παρουσίασε αξιόλογες επιδόσεις στη λιτότητα, αφού κατάφερε και να μειώσει δραστικά τις κρατικές δαπάνες και να αυξήσει σημαντικά τα φορολογικά έσοδα. Τα προγράμματα σύγκλισης που εφαρμόστηκαν –τα οποία χαρακτηρίζονταν από την άσκηση περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής, τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και τον περιορισμό της φοροδιαφυγής– επέφεραν την αποκλιμάκωση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Τελικά, η ένταξης της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ έγινε το 2001, και την 1 Ιανουαρίου του 2002 η Ελλάδα και άλλες έντεκα τότε χώρες της ευρωζώνης απέκτησαν κοινό νόμισμα, το ευρώ.

Ωστόσο η Ελλάδα από το 2001 έως και το 2005 βρέθηκε να παραβιάζει το κριτήριο για έλλειμμα κάτω από 3% του Συμφώνου Σταθερότητας (το οποίο έχει σκοπό να διασφαλίζει ότι τα κράτη μετά την ένταξη στην ευρωζώνη και την ικανοποίηση των κριτηρίων του Μάαστριχτ, συνεχίζουν να τα τηρούν). Οι δείκτες deficit, surplus, expenditure, revenue, (έλλειμα, πλεόνασμα, δαπάνη, έσοδα, χρέος) από το 2004 έως και το 2009 ήταν προοδευτικά αρνητικοί pdf. 
 


Δημόσιο έλλειμμα, Πληθωρισμός, ΑΕΠ και σχέση χρέους-ΑΕΠ (1970–2015)
Από το άρθρο αγγλικής Βικιπαίδειας


Πηγές: Eurostat και Ευρωπαϊκή Επιτροπή


 
πηγή

Το φθινόπωρο του 2004 κατόπιν πίεσης από την Eurostat, υπό υπουργίας Γ. Αλογοσκούφη, γίνεται οικονομική απογραφή. Η απογραφή αποκάλυψε αποκρύψεις δαπανών της προηγούμενης κυβέρνησης με αποτέλεσμα να αναθεωρηθούν τα ελλείμματα των προηγούμενων ετών προς τα πάνω. Το γεγονός αυτό οδήγησε σε μείωση της αξιοπιστίας της χώρας και σε τριετή επιτήρηση από την Ε.Ε.. Την ίδια χρονιά η Eurostat προχώρησε σε αναθεώρηση παλαιότερων ελλειμμάτων της Ελλάδας, από τα οποία προέκυπτε ότι η Ελλάδα δεν ικανοποιούσε ποτέ τα κριτήρια σύγκλισης του Μάαστριχτ αφού ακόμα και την κρίσιμη χρονιά του 1999 εξακολουθούσε να έχει έλλειμμα πάνω από 3%. 



Βρυξέλλες, 1.12.2004
COM(2004) 784 τελικό
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 
ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
«ΕΚΘΕΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΕΥΘΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ»
{SEC (2004) 1539 }

Η τελική έκθεση της Eurostat της 22ας Νοεμβρίου 2004 σχετικά με την αναθεώρηση των στοιχείων 
για το ελληνικό δημόσιο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος 
(Report by Eurostat on the revision of the Greek government 
deficit and debt figures).

_


Δικαιώνει τη δημοσιονομική απογραφή η Eurostat

Κόλαφος για τις αλχημείες της κυβέρνησης Σημίτη η επιστολή του επικεφαλής 
της Eυρωστατιστικής Yπηρεσίας, Γκίντερ Xανράιχ, στους Financial Times
πηγή : Kathimerini.gr 

Την τριετία 2004-2007 το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώνεται ενώ σημειώνονται υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης με το εθνικό εισόδημα να αυξάνεται κατά 12-15 δισ. τον χρόνο. Από το φθινόπωρο του 2008 όμως, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που ξέσπασε τότε, η ελληνική οικονομία εκτροχιάζεται και το έλλειμμα αλλά και το χρέος αρχίζουν να αυξάνονται με γρήγορους ρυθμούς.

Τον Νοέμβριο του 2010 η Eurostat προχώρησε σε αναθεώρηση των ελληνικών ελλειμμάτων των τελευταίων ετών. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά το έλλειμμα του 2006 τοποθετήθηκε στο 5,7% του ΑΕΠ (12,1 δισ. ευρώ), του 2007 στο 6,4% του ΑΕΠ (14,4 δισ. ευρώ), του 2008 στο 9,4% του ΑΕΠ (22,3 δισ ευρώ) και του 2009 στο 15,4% του ΑΕΠ (36,1 δισ. ευρώ). Αντίστοιχα αναθεωρήθηκε προς τα πάνω και το χρέος, με το χρέος του 2009 να αναθεωρείται στο 126,8% του ΑΕΠ που αντιστοιχεί σε 298 δις Ευρώ. 

Τον Απρίλιο του 2010, με τη δημοσιοποίηση της έκθεσης της  ΕΛ.ΣΤΑΤ, το δημόσιο έλλειμα (Δημοσιονομικά στοιχεία για την περίοδο 2007-2010 ), διαπιστώθηκε ότι έκλεισε σε επίπεδα υψηλότερα από αυτά που είχαν αρχικά δημοσιοποιηθεί και καθιστούσαν το δημόσιο χρέος βιώσιμο. Η ελληνική κυβέρνηση, λόγω της οικονομικής αδυναμίας δεν μπορούσε να δανειστεί με χαμηλά επιτόκια, κάτι που την καθιστούσε αδύναμη να δανειστεί με υψηλά επιτόκια προκειμένου να ανταπεξέλθει στις δημοσιονομικές δαπάνες και έτσι να αποφύγει την στάση πληρωμών και την πιθανή χρεοκοπία. Οι προσπάθειες αναστροφής του κλίματος δεν είχαν κάποιο αποτέλεσμα.

Μέσα σ' αυτό το αρνητικό κλίμα, η κυβέρνηση (χωρίς δημοψήφισμα) αποφάσισε να αιτηθεί την στήριξη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, (ή αλλιώς ΤΡΟΙΚΑ), που συγκρότησαν από κοινού μηχανισμό βοήθειας για την Ελλάδα, προκειμένου να αντλύσει κεφάλαια για την διατήρηση της εύρυθμης λειτουργίας του δημοσίου τομέα και των οικονομικών του υποχρεώσεων.

Στις 23 Απριλίου του 2010, ανακοινώνεται από τον πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου,  ο οποίος βρισκόταν εκείνη την ημέρα στο Καστελόριζο ( http://www.youtube.com/watch?v=4pC_d1M82uQ), (in.gr). ,την προσφυγή της Ελλάδας και τη σύναψη εθνικού δανείου.

Καθώς δεν απέδωσαν τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση (Κυριακή 2 Μαϊου) για την αντιμετώπιση του χρέους, μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας και εξυγίανσης, ένα χρόνο μετά, τον Ιούνιο του 2011, ο πρωθυπουργός ανακοινώνει ότι πρόκειται να ληφθούν νέα μέτρα, καθώς τα προηγούμενα δεν απέδωσαν, με την κατάθεση και έγκριση από τη βουλή, του μεσοπρόθεσμου δανείου, ώστε να καταστεί το χρέος βιώσιμο. Με βάση αυτό το σκεπτικό και την αιτιολόγηση,τέθηκε θέμα αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας και αναδιάρθρωσης ή «κουρέματος» του χρέους.

Έχοντας διαμορφωθεί ένα δυσάρεστο κλίμα στο εξωτερικό για την ελληνική οικονομία ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, που κυβερνούσε με μία μικρή πλειοψηφία 152 βουλευτών, εξαγγέλλει πρόωρες εκλογές για τις 4 Οκτωβρίου 2009. Τις εκλογές κέρδισε το ΠΑΣΟΚ με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Α. Παπανδρέου. Υπουργός οικονομικών ανέλαβε ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου. Στις 20 Οκτωβρίου του 2009 ανακοίνωσε στο ECOFIN ότι το έλλειμμα για το 2009 βρίσκεται στο 12,5% από 6% που το υπολόγιζε η προηγούμενη κυβέρνηση (τελικά το 2010 αναθεωρήθηκε στο 15,4%). Δύο μέρες μετά ο οίκος αξιολόγησης Fitch υποβάθμισε την Ελλάδα από Α σε Α-.

Στο επόμενο διάστημα προχώρησε σε εφαρμογή του προϋπολογισμού για το 2010, που κατατέθηκε στη βουλή στις 20 Νοεμβρίου 2009, ο οποίος περιλάμβανε αυξήσεις, στα όρια του πληθωρισμού, καταβολή του επιδόματος αλλυλεγγύης σε αδύναμες οικονομικά ομάδες, χαμηλούς μισθούς και συντάξεις. Ο προϋπολογισμός περιείχε επίσης μέτρα μείωσης δαπανών με περιστολή κρατικής σπατάλης και περικοπές σε λειτουργικές δαπάνες ενώ υπολόγιζε αύξηση εσόδων, κυρίως μέσω της αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής.


Λίγο μετά την κατάθεση του προϋπολογισμού υπήρξε νέα αρνητική εξέλιξη που αφορούσε την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας. Στις 8 Δεκεμβρίου ο οίκος Fitch υποβάθμισε για δεύτερη φορά την ελληνική οικονομία στο επίπεδο ΒΒΒ+. Με την σειρά του ο οίκος Standard and Poor's προχώρησε στις 16 Δεκεμβρίου σε υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας, κρίνοντας το πρόγραμμα της κυβέρνησης για τη δημοσιονομική εξυγίανση της χώρας ανεπαρκές. Ακολούθησε τρίτη υποβάθμιση της ελληνική οικονομίας, στις 23 Δεκεμβρίου, αυτή την φορά από τον οίκο Moody’s. Από τα μέσα Ιανουαρίου του 2010 ξεκίνησε μία συνεχής άνοδος των spreads, που αναφερόταν συχνά στον τύπο ως ράλι ή κούρσα των spreads. Στις 21 Ιανουαρίου του 2010 το spread των 10ετών ομολόγων ξεπέρασε τις 300 μονάδες και στη συνέχεια ακολούθησε έντονα αυξητική πορεία ξεπερνώντας ακόμα και τις 1000 μονάδες τον Απρίλιο του 2010.





Πρώτο πακέτο οικονομικών μέτρων: στις 9 Φεβρουαρίου η κυβέρνηση ανακοίνωσε μέτρα για τον δημόσιο τομέα που περιλάμβαναν πάγωμα μισθών, περικοπές επιδομάτων 10%, περικοπές υπερωριών και οδοιπορικών. Η ανακοίνωση προκάλεσε αντιδράσεις και μία πανελλαδική απεργία της ΑΔΕΔΥ στις 10 Φεβρουαρίου

Δεύτερο πακέτο οικονομικών μέτρων:  στις 3 Μαρτίου λήφθηκαν νέα σκληρά μέτρα.
Μείωση 30% στα δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα, αδείας
Μείωση 12% σε όλα τα επιδόματα του Δημοσίου
Μείωση 7% στις αποδοχές υπαλλήλων ΔΕΚΟ, ΟΤΑ, ΝΠΙΔ
Αύξηση ΦΠΑ από 4,5 στο 5%, από 9 στο 10%, από 19 στο 21%
Αύξηση 15% στον φόρο της βενζίνης


Επιβολή επιπλέον 10% έως 30% στους (ήδη υπάρχοντες) φόρους εισαγωγής επί της αξίας των περισσότερων εισαγόμενων αυτοκινήτων.
Επαναφορά τεκμηρίων διαβίωσης σε όλα ανεξαιρέτως τα αυτοκίνητα (είχαν καταργηθεί τον Σεπτέμβριο του 2003), ακόμα και στα μικρότερου κυβισμού.
Επέκταση των τεκμηρίων διαβίωσης σε όλα ανεξαιρέτως τα ακίνητα, ακόμα και στα μικρότερα. Τα μέτρα αυτά προκάλεσαν αντιδράσεις και έγιναν μεγάλες απεργίες και πορείες στις 5 και 11 Μαρτίου.

Μνημόνιο και τρίτο πακέτο οικονομικών μέτρων: Η Ελλάδα δεν κατάφερε να βελτιώσει την θέση της στις διεθνείς αγορές παρά την λήψη των μέτρων, με αποτέλεσμα ενάμιση μήνα μετά να προσφύγει στην βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που συγκρότησαν από κοινού μηχανισμό βοήθειας για την Ελλάδα. Η ανακοίνωση της προσφυγής στον μηχανισμό στήριξης έγινε στις 23 Απριλίου από τον πρωθυπουργό ο οποίος βρισκόταν εκείνη την ημέρα στο Καστελόριζο.


Χρηματοδότηση από τον "Μηχανισμό Στήριξης"
Στις 3 Μαΐου 2010, η Ελλάδα αιτήθηκε €80δις από τις υπόλοιπες (15) χώρες του Ευρώ και €30δις από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Την αίτηση συνόδευαν 3 συνημμένα μνημόνια:
"Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής" (ΜΟΧΠ),
"Τεχνικό Μνημόνιο Συνεννόησης" (ΤΜΣ) και
"Μνημόνιο Συνεννόησης στις Συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής" (ΣΠΟΠ).


και του KfW,
που υπόκειται στις οδηγίες,τελεί υπό την εγγύησηκαι ενεργεί προς το δημόσιο συμφέρον της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, ως Δανειστών και
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ως Δανειολήπτη
ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ως Αντιπροσώπου του Δανειολήπτη8 ΜΑΪΟΥ 2010


Παράλληλα υπογράφηκαν τα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν, προκειμένου να εφαρμοστούν εκείνοι οι όροι της δανειακής σύμβασης, που ήταν απαραίτητοι ώστε να γίνει το χρέος βιώσιμο, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η δυνατότητα αποπληρωμής του.



Υπογράφοντες για την ελληνική πλευρά ήταν ο Υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου και ο Πρόεδρος της Τράπεζας της Ελλάδος Γεώργιος Προβόπουλος. Στις 8 Μαΐου 2010 εγκρίθηκε "Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης" ("Loan Facility Agreement") με τις χώρες του Ευρώ και "Διακανονισμός Χρηματοδότησης Αμέσου Ετοιμότητας" ("Stand-by Agreement") με το ΔΝΤ. Το σύνολο αυτών των συμφωνιών ονομάζεται συχνά για συντομία "Μνημόνιο".

Στη συνέχεια σχηματίστηκε ομάδα εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ), της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), γνωστή και ως "Τρόικα", η οποία ανά τρίμηνο αξιολογεί την πρόοδο του προγράμματος εφαρμογής των όρων του "Μνημονίου" (ΜΟΧΠ και ΣΠΟΠ) και αποφασίζει για την εκταμίευση της αντίστοιχης δόσης του δανείου.

Η Ελλάδα προχώρησε σε υπογραφή μνημονίου με το ΔΝΤ και την ΕΕ, για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, προκειμένου να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός στήριξης. Τα μέτρα ανακοινώθηκαν από τον πρωθυπουργό την Κυριακή 2 Μαΐου και προέβλεπαν:

Αντικατάσταση του 13ου και 14ου μισθού των δημοσίων υπαλλήλων με επίδομα 500 Ευρώ σε όλους όσους έχουν αποδοχές μέχρι 3.000 Ευρώ και πλήρης κατάργησή των δύο μισθών για μεγαλύτερες αποδοχές.

Αντικατάσταση 13ης και 14ης σύνταξης με επίδομα 800 Ευρώ για συντάξεις ως 2500 Ευρώ.
Περαιτέρω περικοπή επιδομάτων 8% στα επιδόματα των δημοσίων υπαλλήλων και 3% στους υπαλλήλους των ΔΕΚΟ όπου δεν υπάρχουν επιδόματα.

Αύξηση του υψηλού συντελεστή ΦΠΑ από 21% σε 23%, του μεσαίου από 10% σε 11% (από 1η Ιουλίου 2010) και από 11% σε 13% (από 1η Ιανουαρίου 2011) και αντίστοιχα του χαμηλού στο 6,5% (από 1η Ιανουαρίου 2011).

Αύξηση στον ειδικό φόρο κατανάλωσης σε καύσιμα, τσιγάρα και ποτά κατά 10%.
Αύξηση στις αντικειμενικές τιμές ακινήτων.

Πρόσθεση ενός επιπλέον 10% στους φόρους εισαγωγής επί της αξίας των περισσότερων εισαγόμενων αυτοκινήτων.
 
Επίσης, το νομοσχέδιο προέβλεπε αλλαγές στα εργασιακά με αύξηση του ορίου απολύσεων και μείωση του κατώτατου μισθού. Επιπλέον, στο ασφαλιστικό προέβλεπε αύξηση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης των γυναικών στον δημόσιο τομέα στα 65 χρόνια έως το τέλος του 2013 με έναρξη το 2011.

Την ανακοίνωση των μέτρων αυτών ακολούθησε πανελλαδική απεργία και ογκωδέστατη διαδήλωση στις 5 Μαΐου, στην οποία υπήρξε άγρια καταστολή από τις δυνάμεις τάξης και σημειώθηκαν σοβαρότατα επεισόδια. Η μεγάλη διαδήλωση σκιάστηκε από τον θάνατο τριών ανθρώπων (ανάμεσά τους μία έγκυος εργαζόμενη) από πυρκαγιά που ξέσπασε στην τράπεζα Μαρφίν επί της Σταδίου. Το μνημόνιο υπερψηφίστηκε επί της αρχής από τη βουλή την επόμενη μέρα, στις 6 Μαΐου. Υπέρ ψήφισαν 172 βουλευτές, από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ και του ΛΑΟΣ, αλλά και η Ντόρα Μπακογιάννη από τον χώρο της ΝΔ (η οποία όμως καταψήφισε τα μέτρα που αφορούσαν περικοπές και μειώσεις στην ψηφοφορία κατ' άρθρο και υπερψήφισε το πακέτο επί της αρχής και επί των διαρθρωτικών αλλαγών). Από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ, διαφοροποιήθηκαν και δεν τα υπερψήφισαν τρεις βουλευτές (Γιάννης Δημαράς, Σοφία Σακοράφα και Βασίλης Οικονόμου) οι οποίοι αμέσως διεγράφησαν από την κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος, που απέμεινε πλέον με 157 βουλευτές.

Στις 12 Μαρτίου 2011 έγινε επαναδιαπραγμάτευση και υπήρξε συμφωνία για μείωση του ποσοστού δανεισμού κατά 1 ποσοστιαία μονάδα και επιμήκυνση του χρόνου απόσβεσης στα 7.5 χρόνια.

Τα μέτρα όμως του τρίτου πακέτου διάσωσης, δεν ήταν αποτελεσματικά. εκτός του ότι δεν συνέβαλαν στην αντιμετώπιση του χρέους, επιβάρυναν την οικονομική κατάσταση του λαού σε τέτοιο βαθμό που άρχισαν να θίγουν ζωτικούς τομείς και συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα. Μέσα σ'αυτό το κλίμα,  άρχισαν να ενισχύονται κινήματα πολιτών που δεν συνδέονταν με πολιτικά κόμματα όπως το κίνημα «δεν πληρώνω» που έκανε έντονη την παρουσία του, με τα μέλη του να αρνούνται να πληρώσουν στα διόδια το υψηλό αντίτιμο, καθώς ήταν παράνομη η επιβολή του τέλους, και το κίνημα των «Αγανακτισμένων». Η ανεργία να συνεχίζει να καλπάζει φτάνοντας τον Μάρτιο σε ποσοστό 16,2%. Η ανεργία και ο πληθωρισμός άρχισαν να εκτινάσσονται ενώ οι μικροεπιχειρήσεις έβλεπαν τον τζίρο τους συνεχώς να μειώνεται με αποτέλεσμα να οδηγούνται όλο και περισσότερες στο κλείσιμο, γεγονός που περιγραφόταν ως κύμα λουκέτων της αγοράς. Η έκφραση δυσαρέσκειας και αγανάκτησης του λαού προς την κυβερνητική δημοσιονομική πολιτική λιτότητας, εκφράστηκε με την μεγάλη απεργία της 5ης Μαϊου2010.

Κομβικό σημείο στη διαμόρφωση μιας πολιτικής που λειτουργεί, αντιδημοκρατικά, αντισυνταγματικά, καταπατώντας τα ανθρώπινα δικαιώματα και παρεκλίνοντας από τους κανόνες δικαίου, κατά την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους, υπήρξε το μεσοπρόθεσμο πλαίσιο 2012-2015. Προκειμένου να αποφευχθεί η ψήφισή του, οργανώθηκε διαμαρτυρία , η οποία και εκφράστηκε με την πανελλαδική απεργία της ΓΕΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ στις 5 Μαϊου. Παρόλα αυτά στις 29 Ιουνίου 2011 ψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων το "Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015". Η ψήφισή του θα γινόταν στις 6 Μαΐου, ενώ η ΓΣΕΕ, η ΑΔΕΔΥ και το ΠΑΜΕ είχαν ήδη ανακοινώσει Πανελλαδική Απεργία για την προηγούμενη μέρα, 5 Μαΐου.



Ιστορία του ελληνικού χρέους και των ελλειμμάτων(1999-σήμερα)
Πηγή: Eurostat

Στις 29 Ιουνίου έγινε η ψηφοφορία στη βουλή για το μεσοπρόθεσμο, ενώ έξω από τη βουλή υπήρχαν ογκώδεις συγκεντρώσεις πολιτών και συνδικάτων. Στο κέντρο της Αθήνας υπήρχε μία πρωτοφανής συγκεντρωση αστυνομικών δυνάμεων. Δρόμοι είχαν αποκλειστεί ενώ μπροστά στη βουλή είχε στηθεί ένας μεταλλικός φράκτης για να εμποδίζει την διέυλευση προς το χώρο αυτό. Η κατάσταση αυτή οδήγησε σε ξέσπασμα σοβαρών επεισοδίων με συγκρούσεις διαδηλωτών και δυνάμεων των ΜΑΤ που εφάρμοσαν άγρια καταστολή. Το μνημόνιο τελικά ψηφίστηκε από 155 βουλευτές (154 του ΠΑΣΟΚ και 1 της ΝΔ). Από το ΠΑΣΟΚ ψήφισε κατά μόνο ο Παναγιώτης Κουρουμπλής ενώ από τη ΝΔ ψήφισε υπέρ μόνο η Έλσα Παπαδημητρίου.

Στις αρχές του Ιουλίου του 2011, πραγματοποιήθηκε η σύνοδος κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η σύνοδος κορυφής κατέληξε την 21η Ιουλίου σε συμφωνία νέας δανειοδότησης της Ελλάδας. Η συμφωνία περιλάμβανε νέο δάνειο για την χώρα ύψους 158 δις Ευρώ. Από αυτά τα 109 δις θα προέλθουν από την ΕΕ και το ΔΝΤ (49 δις από αυτά είναι το υπόλοιπο από το πρώτο πακέτο διάσωσης), 37 δις από τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, ενώ άλλα 12 δις θα προέλθουν από την επαναγορά ομολόγων. Ακόμη προβλέπεται η επιμήκυνση από 15 έως και 30 χρόνια των ομολόγων που λήγουν από το άμεσο διάστημα έως το 2020. Μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας οι οίκοι αξιολόγησης Fitch και Moody’s υποβάθμισαν την Ελλάδα σε καθεστώς περιορισμένης χρεοκοπίας. Παρόλα αυτά η συμφωνία χαιρετίστηκε με αισιοδοξία στο εσωτερικό της χώρας, χαρακτηρίστηκε ιστορική και παρομοιάστηκε με το πακέτο Μάρσαλ της μεταπολεμικής περιόδου. Σύντομα όμως το κλίμα αισιοδοξίας μεταστράφηκε όταν παρουσιάστηκαν προβλήματα με κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έδειξαν απροθυμία να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα χωρίς εγγυήσεις. Η κυβέρνηση προχώρησε σε διμερή συμφωνία με την Φινλανδία παρέχοντάς της εγγυήσεις για να συμμετάσχει στο δεύτερο δάνειο της Ελλάδας. Η συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών προκάλεσε άμεσα αντιδράσεις άλλων χωρών της Ευρωζώνης, όπως η Αυστρία, η Ολλανδία και η Σλοβακία που απαίτησαν αντίστοιχες συμφωνίες. άλλα και της Γερμανίας που παρενέβη για να θέσει άκυρη τη συμφωνία Ελλάδας-Φινλανδίας.

7 Νοεμβρίου 2012
Υπερψηφίστηκε το Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα με 153 ψήφους.
Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής
2012-2015
εδώ και εδώ

Οι διαπραγματεύσεις διαρκείας της κυβέρνησης με την τρόικα κατέληξαν στην κατάρτιση του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2013-2016. Το πολυνομοσχέδιο κατατέθηκε στη βουλή στις 5 Νοεμβρίου, σε ένα άρθρο 216 σελίδων, με τη διαδικασία του κατεπείγοντος. Προέβλεπε μέτρα ύψους 18,9 δις Ευρώ, από τα οποία τα 9,4 δις αφορούν το έτος 2013. Υπερψηφίστηκε στις 7 Νοεμβρίου με 153 ψήφους από τις κοινοβουλευτικές ομάδες της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, στις οποίες υπήρξαν και βουλευτές που διαφοροποιήθηκαν.

Στο πακέτο μέτρων περιλαμβάνονταν μεταξύ άλλων: 
-Αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης κατά 2 έτη, από 1-1-2013
-Μείωση στις συντάξεις από 5 έως και 15%, από τα 1.000 ευρώ και άνω
-Μειώσεις στο εφάπαξ έως 83%
-Κατάργηση της καθολικότητας της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας
-Κατάργηση των Δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα, όπως και των επιδομάτων αδείας για
 τους δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους
-Μείωση χρόνου προειδοποίησης για απολύσεις σε 4 αντί 6 μήνες
-Περικοπές στα ειδικά μισθολόγια
-Ένταξη στο ενιαίο μισθολόγιο των εργαζομένων στις ΔΕΚΟ
-Εφαρμογή διαθεσιμότητας ενός έτους, με μειωμένο μισθό σε μόνιμους υπαλλήλους του
  δημοσίου, οι θέσεις των οποίων καταργούνται.
-Κατάργηση των πολυάριθμων οικογενειακών επιδομάτων και αντικατάστασής τους από το
  ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων.
-Αύξηση φόρου στο υγραέριο κίνησης κατά 23 λεπτά.
-Εισαγωγή έκτακτης εισφοράς στα φωτοβολταϊκά.
-Αντίτιμο 25 ευρώ για εισαγωγή σε νοσοκομείο

Στις 22 Δεκεμβρίου 2012 ψηφίστηκε ο προϋπολογισμός για το 2013, χωρίς διαρροές για την κυβέρνηση. Στις 28 Απριλίου 2013 ψηφίστηκε από τη βουλή το πολυνομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών που περιείχε σημαντικές αλλαγές σε μία σειρά επαγγελματικών κλάδων. Το πολυνομοσχέδιο υπερψηφίστηκε από 168 βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφιας, άλλα και ανεξάρτητους. Αντιδράσεις για διατάξεις του πολυνομοσχεδίου σημειώθηκαν κυρίως στο χώρο της εκπαίδευσης που οδήγησαν την κυβέρνηση στην απόφαση της επιστράτευσης των εκπαιδευτικών.Αυτή υπήρξε η 4η επιστράτευση επαγγελματικού κλάδου τον τελευταίο χρόνο.


Στις 23 Οκτωβρίου συγκλήθηκε έκτακτη σύνοδος κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης με στόχο την κατάρτιση ενός οριστικού σχεδίου αντιμετώπισης της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη. Η σύνοδος κατέληξε σε συμφωνία που ανακοινώθηκε τα ξημερώματα της 27ης Οκτωβρίου και απέβλεπε σε «κούρεμα» κατά 50% του ελληνικού χρέους και πρόσθετο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα ύψους 130 δις €. Με βάση την συμφωνία οι ιδιώτες θα αποδεχτούν σε εθελοντική βάση, μείωση της αξίας των ελληνικών ομολόγων που διαθέτουν κατά 50%. Η συμφωνία θα συνοδεύεται από πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής με διάρκεια μέχρι το 2021 και δημιουργία μηχανισμού μόνιμης εποπτείας της Ελλάδας για την συνεχή παρακολούθηση της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων. Παράλληλα αποφασίστηκε η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών με ποσό ύψους 30 δις € και αύξηση κατά ένα τρις € των κεφαλαίων του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Οι αποφάσεις της συνόδου κορυφής χαιρετίστηκαν θετικά από την κυβέρνηση ενώ αποδοκιμάστηκαν από όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία έκαναν λόγο για απόφαση ελεγχόμενης χρεοκοπίας της Ελλάδας. Έντονη ανησυχία εκφράστηκε στο εσωτερικό της χώρας για τις επιπτώσεις της συμφωνίας στην εισοδηματική πολιτική των επόμενων ετών, στο μέλλον των ελληνικών τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων που είναι εκτεθειμένα σε ελληνικά ομόλογα. 
Παρά το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός Γ.Παπανδρέου πρότεινε την διεξαγωγή δημοψηφίσματος, με θέμα την νέα δανειακή σύμβαση, ωστόσο λόγω των έντονων αντιδράσεων από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, άλλα και στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος (καθώς και ο αντιπρόεδρος Ε. Βενιζέλος τάχθηκε κατά), είχε ως τελικό αποτέλεσμα να απορριφθεί.

Το θέμα του δημοψηφίσματος δημιούργησε αναστάτωση στο κυβερνών κόμμα, και οδήγησε τον Παπανδρέου να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από τη βουλή, την οποία και έλαβε στη ψηφοφορία της 4ης Νοεμβρίου 2011. Ακολούθησε συνάντηση του Γ. Παπανδρέου, με τον προέδρο της αξιωματικής αντιπολίτευσης Α. Σαμαρά και του Γ. Καρατζαφέρη (πρόεδρος του ΛΑΟΣ),  ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας. Το αποτέλεσμα ήταν η συγκρότηση κυβέρνησης συνεργασίας των τριών κομμάτων  υπό του νέου προσωρινού πρωθυπουργού, που θα ηγηθεί του νέου κυβερνητικού σχήματος για το οποίο επιλέχθηκε, του Λουκά Παπαδήμου. Το ότι το 2010 τοποθετήθηκε άμισθος οικονομικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου, εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών(2006), διετέλεσε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, μέλος του Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ιδρύματος (1994 - 1998), Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, πρώην μέλος της παγκόσμιας μη κυβερνητικής οργάνωσης "Τριμερής Επιτροπή" (Trilateral Commission), αποτελούν κάποια στοιχεία του ακαδημαϊκού και τεχνοκρατικού προφίλ του Παπαδήμου. 


Τα νέα μέτρα που συνοδεύουν το μνημόνιο εγκρίθηκαν από την Κυβέρνηση στις 10 Φεβρουαρίου 2012 και περιλαμβάνουν τα εξής:

Μείωση κατά 22% του κατώτατου μισθού σε όλα τα κλιμάκια του βασικού μισθού (από 751€ σε 586€) και 32% στους νεοεισερχόμενους μέχρι 25 ετών.
  • Κατάργηση 150.000 θέσεων εργασίας από το δημόσιο τομέα έως το 2015, εκ των οποίων 15.000 μέσα στο 2012.
  • Ατομικές ή επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας αντί για τις κλαδικές. Άρση μονιμότητας σε ΔΕΚΟ και υπό κρατικό έλεγχο τράπεζες.
  • Περικοπές συντάξεων, επιδομάτων, δαπανών υγείας, άμυνας, λειτουργιών του Κράτους και εκλογών.
  • Κατάργηση των Οργανισμών Εργατικής Κατοικίας και Εστίας.
  • Αύξηση αντικειμενικών αξιών και ενοποίηση φόρων στα ακίνητα.
  • Πλήρες άνοιγμα 20 κλειστών επαγγελμάτων.
  • Αύξηση των εισιτηρίων στις Αστικές Συγκοινωνίες και στον ΟΣΕ κατά 25%.
  • Κλείσιμο 200 εφοριών, κατάργηση φοροαπαλλαγών και χαμηλού ΦΠΑ στα νησιά.

Τα νέα μέτρα που συνόδευαν το δεύτερο Μνημόνιο οδήγησαν σε παραίτηση στελεχών της Κυβέρνησης και αποχώρηση του ΛΑΟΣ λίγες μέρες πριν την ψήφισή του.


Το δεύτερο Μνημόνιο συζητήθηκε στη Βουλή στις 12 Φεβρουαρίου 2012 («Έγκριση των Σχεδίων Συμβάσεων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος, του Σχεδίου του Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη μείωση του δημοσίου χρέους και τη διάσωση της εθνικής οικονομίας».) και ψηφίστηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 13ης Φεβρουαρίου. Υπέρ ψήφισαν 199 βουλευτές, κατά 74 και 5 ψήφισαν παρών.

Στις 9 Μαρτίου ολοκληρώθηκε με επιτυχία το PSI. Η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα έφτασε το 95,7%. Για τα υπόλοιπα ομόλογα ύψους 8,5 δις δόθηκε παράταση μέχρι τις 20 Απριλίου. Η απόφαση της κυβέρνησης να συμπεριληφθούν ρήτρες συλλογικής δράσης (CACs) θεωρήθηκε πιστωτικό γεγονός από την ISDA και οδήγησε στην ενεργοποίηση των CDS ύψους 3,2 δις.

Στη συνέχεια ο Λουκάς Παπαδήμος ανακοίνωσε την ημερομηνία διεξαγωγής βουλευτικών εκλογών, οι οποίες και ολοκληρώθηκαν στις 6 Μαϊου 2012. Από αυτές δεν προέκυψε κυβέρνηση. Στις 16 Μαΐου ορίστηκε υπηρεσιακή κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Παναγιώτη Πικραμμένο και προκηρύχθηκαν νέες εκλογές για τις 17 Ιουνίου. Οι εκλογές της 17ης Ιουνίου ανέδειξαν την Νέα Δημοκρατία πρώτο κόμμα, χωρίς όμως αυτοδυναμία. Με την συνεργασία του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ, επιτεύχθηκε σχηματισμός κυβέρνησης συνεργασίας με πρωθυπουργό τον Αντώνη Σαμαρά.

Οι διαπραγματεύσεις διαρκείας της κυβέρνησης με την τρόικα κατέληξαν στην κατάρτιση του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2013-2016. Το πολυνομοσχέδιο κατατέθηκε στη βουλή στις 5 Νοεμβρίου, σε ένα άρθρο 216 σελίδων, με τη διαδικασία του κατεπείγοντος. Προέβλεπε μέτρα ύψους 18,9 δις Ευρώ, από τα οποία τα 9,4 δις αφορούν το έτος 2013.Υπερψηφίστηκε στις 7 Νοεμβρίου με 153 ψήφους από τις κοινοβουλευτικές ομάδες της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, στις οποίες υπήρξαν και βουλευτές που διαφοροποιήθηκαν.

Στο πακέτο μέτρων περιλαμβάνονταν μεταξύ άλλων:

  • Αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης κατά 2 έτη, από 1-1-2013
  • Μείωση στις συντάξεις από 5 έως και 15%, από τα 1.000 ευρώ και άνω
  • Μειώσεις στο εφάπαξ έως 83%
  • Κατάργηση της καθολικότητας της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας
  • Κατάργηση των Δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα, όπως και των επιδομάτων αδείας για τους δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους
  • Μείωση χρόνου προειδοποίησης για απολύσεις σε 4 αντί 6 μήνες
  • Περικοπές στα ειδικά μισθολόγια
  • Ένταξη στο ενιαίο μισθολόγιο των εργαζομένων στις ΔΕΚΟ
  • Εφαρμογή διαθεσιμότητας ενός έτους, με μειωμένο μισθό σε μόνιμους υπαλλήλους του δημοσίου, οι θέσεις των οποίων καταργούνται.
  • Κατάργηση των πολυάριθμων οικογενειακών επιδομάτων και αντικατάστασής τους από το ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων.
  • Αύξηση φόρου στο υγραέριο κίνησης κατά 23 λεπτά.
  • Εισαγωγή έκτακτης εισφοράς στα φωτοβολταϊκά.
  • Αντίτιμο 25 ευρώ για εισαγωγή σε νοσοκομείο


Στις 22 Δεκεμβρίου 2012 ψηφίστηκε ο προϋπολογισμός για το 2013, χωρίς διαρροές για την κυβέρνηση.

.


Η ανάρτηση αυτή, που αφορά στην κρίση χρέους στην Ελλάδα, μένει "ανοιχτή", καθώς θα εμπλουτίζεται με πληροφορίες που αφορούν στην εξέλιξή της τόσο για το τρέχον έτος (2013) όσο και γι αυτά που θα ακολουθήσουν - με δεδομένο ότι το γενοκτονικό έργο θα προχωρά ακάθεκτο και δεν θα έχει σημειωθεί αυτό που θα καθιστούσε το παρόν πόνημα, ανεπίκαιρο.







Σημειώσεις
από βικιπαίδεια
  1. 1,0 1,1 1,2 in.gr Προσφυγή της Ελλάδας στο μηχανισμό στήριξης ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός]
  2. εφημ. "Ημερησία"
  3. Καθημερινή Tο χρονικό διόγκωσης του δημόσιου χρέους, 1980-2005
  4. 4,0 4,1 Τα Νέα Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος εκτροχιασμού
  5. Ιστορικά θέματα Πως δημιουργήθηκε το ελληνικό δημόσιο χρέος
  6. Tvxs Goldman Sachs συνεργός της Ελλάδας στη δημιουργική λογιστική.
  7. Ελευθεροτυπία Με έλλειμμα άνω του Μάαστριχτ μπήκαμε το 1999 στην ΟΝΕ
  8. Καθημερινή Οικονομικό θαύμα με παθογένειες
  9. Tvxs 15,4% το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2009
  10. Ελευθεροτυπία Απόδραση δια των εκλογών το σχέδιο Καραμανλή
  11. 11,0 11,1 Τα Νέα Παπακωνσταντίνου: Στο 12,5% του ΑΕΠ το έλλειμμα το 2009
  12. 12,0 12,1 Καθημερινή Υποβάθμιση από τη Fitch μετά τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό της Ελλάδας (23-10-2009)
  13. in.gr Eπίδομα αλληλεγγύης έως 1.300 ευρώ χορηγεί η κυβέρνηση (03-11-2009)
  14. Τα Νέα Περισσότεροι δικαιούχοι για το επίδομα αλληλεγγύης (18-11-2009)
  15. 15,0 15,1 tvxs Κατατέθηκε ο προϋπολογισμός για το 2010 (20-11-2009)
  16. Καθημερινή Σφιχτός στις αυξήσεις ο προϋπολογισμός του 2010 (18-11-2009)
  17. 17,0 17,1 Πρώτο Θέμα Υποβάθμιση της Ελλάδας σε ΒΒΒ+ από τη Fitch (08-12-2009)
  18. 18,0 18,1 in.gr Σε υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας προχώρησε η Standard & Poors (16-12-2009)
  19. 19,0 19,1 Καθημερινή Τρίτη υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας τον Δεκέμβριο (23-12-2009)
  20. Έθνος Πάνω από τις 300 μονάδες βάσης τα spread (21-01-2010)
  21. Ναυτεμπορική Το χρονικό της ελληνικής κρίσης
  22. 22,0 22,1 Έθνος Εκτός ελέγχου τα spreads, ξεπέρασαν τις 1000 μονάδες (28-04-2010)
  23. 23,0 23,1 Τα Νέα Νέο ρεκόρ του spread στις 1.021 μονάδες (28-04-2010)
  24. 24,0 24,1 Τα Νέα Η συννεφιασμένη Κυριακή στο Μαξίμου (06-02-2010)
  25. 25,0 25,1 Καθημερινή Η επέτειος του Νταβός (26-01-2011)
  26. 26,0 26,1 Ελευθεροτυπία Πάγωμα μισθών και περικοπές επιδομάτων ανακοίνωσε η κυβέρνηση
  27. 27,0 27,1 Το Βήμα, Απεργία από ΑΔΕΔΥ στις 10 Φεβρουαρίου
  28. 28,0 28,1 Ελευθεροτυπία τα οικονομικά μέτρα της 3ης Μαρτίου
  29. Τα Νέα Η συμφωνία με Ευρώπη και ΔΝΤ (05-05-2010)
  30. 30,0 30,1 Τα Νέα Ώρα μηδέν για τα νέα μέτρα (02-05-2010)
  31. Τα Νέα, αιματηρή διάσωση
  32. Σε επίδομα 500 ευρώ μετατρέπονται 13ος και 14ος μισθός στο Δημόσιο
  33. Μαχαίρι στο 13ο και 14ο μισθό στο Δημόσιο, σώζεται στον ιδιωτικό τομέα
  34. Ελευθεροτυπία Ψηφίστηκαν τα μέτρα-σοκ με ανταρσία στη ΝΔ και διαρροές στο ΠΑΣΟΚ (06-05-2010
  35. Ελευθεροτυπία 172 «ναι» με αλληλοκατηγορίες και διαγραφές (07-05-2010)
  36. Ελευθεροτυπία Απώλειες στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, βαρύ κλίμα στη βάση (07-05-2010)
  37. Γιώργος Κασιμάτης: "Για τη δανειοδοτική σύμβαση, το μνημόνιο και τη συμφωνία έγκρισης του ΔΝΤ"
  38. "Συνταγματικό το Μνημόνιο έκρινε το ΣτΕ". tvxs.gr. 21 Ιουν 2011. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλ 2011.
  39. "Το φάντασμα του Μνημονίου και η εθνική κυριαρχία". Καθημερινή. 2011-06-12.
  40. "Ανάσα με επιμήκυνση και μείωση επιτοκίου". Βήμα. 2011-03-12. 





    πηγές: 


    Διαγράμματα
    AMECO,  Υπουργείο Εθνικής Οικονομία, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Eurostat


    .